Ojciec Goriot – opracowanie lektury

Ojciec Goriot – opracowanie lektury

Podstawowe informacje o utworze

Tytuł: „Ojciec Goriot” (Le Père Goriot)

Autor: Honoré de Balzac

Rok wydania: 1835

Gatunek literacki: powieść realistyczna

Cykl literacki: „Komedia ludzka” (część serii opisującej społeczeństwo francuskie XIX wieku).

Tematyka: życie paryskiego mieszczaństwa, konflikty rodzinne, społeczne i ekonomiczne, analiza charakterów, wpływ pieniędzy i ambicji na relacje międzyludzkie.

Ojciec Goriot – bohaterowie

Ojciec Goriot – starszy człowiek, który całe życie poświęcił swoim córkom, wychowując je i wspierając finansowo, często kosztem własnego zdrowia i szczęścia. Jego dobroć i poświęcenie kontrastują z egoizmem córek, które go wykorzystują i opuszczają w biedzie. Goriot jest symbolem ojcowskiej miłości, cierpienia i samotności w świecie bez empatii.

Eugeniusz de Rastignac – młody student prawa przybywający do Paryża z prowincji, ambitny i inteligentny. Początkowo idealista, zderza się z brutalną rzeczywistością społeczną i uczuciową, ucząc się, jak walczyć o pozycję w hierarchii społecznej. Symbolizuje młode pokolenie wchodzące w dorosłe życie i dążące do sukcesu w świecie zdominowanym przez pieniądze i ambicję.

Anastazja Goriot – córka Ojca Goriot, zakochana w bogatym arystokracie, egoistyczna i bezwzględna wobec ojca. Kieruje się własnym interesem i ambicjami, wykorzystując ojcowską miłość dla własnej wygody. Reprezentuje zepsucie moralne wyższych sfer społecznych.

Delfina Goriot – druga córka Goriota, podobnie jak Anastazja, nastawiona na własny komfort i korzyści materialne. Choć kocha ojca, bardziej liczy się z własnym losem i ambicjami społecznymi. Symbolizuje konflikt między obowiązkiem rodzinnym a pragnieniem osobistego awansu.

Madame Vauquer – właścicielka pensji, w której mieszkają bohaterowie, praktyczna i nastawiona głównie na zysk. Obserwuje życie pensjonariuszy z dystansem, komentując ich wady i słabości. Reprezentuje pragmatyzm i materializm mieszczaństwa XIX-wiecznego Paryża.

Vautrin – tajemnicza, charyzmatyczna postać, dawny przestępca, mistrz manipulacji i intryg. Wprowadza element zagrożenia i moralnego niepokoju, pokazując bezwzględność świata i pokusy, jakie czyhają na młodych ludzi. Symbolizuje ciemną stronę życia i moralną ambiwalencję społeczeństwa.

Ojciec Goriot – streszczenie

Akcja powieści rozgrywa się w Paryżu w początkach XIX wieku, głównie w skromnej pensji Madame Vauquer, w której mieszkają osoby różnego pochodzenia i statusu społecznego. Centralną postacią jest Ojciec Goriot, stary człowiek, który całe życie poświęcił wychowaniu i bogaceniu swoich córek – Anastazji i Delfiny. Goriot spłacał ich długi i wspierał je finansowo, nie bacząc na własne potrzeby, co w rezultacie doprowadza go do biedy i fizycznego wyniszczenia. Córki wykorzystują jego dobroć dla własnych korzyści i gdy ojciec popada w niedostatek, pozostawiają go samemu sobie, nie okazując wdzięczności ani troski.

Równolegle obserwujemy losy młodego studenta prawa Eugeniusza de Rastignaca, który przybywa do Paryża z prowincji, pełen ideałów i ambicji. Szybko styka się z brutalną rzeczywistością życia miejskiego, poznając mechanizmy władzy pieniądza, hipokryzji i zepsucia moralnego. Rastignac zaprzyjaźnia się z Ojcem Goriotem, obserwuje cierpienie człowieka, który kocha swoje córki bez granic oraz życie innych pensjonariuszy pensji, co pozwala mu zrozumieć prawa rządzące społeczeństwem.

Ważnym wątkiem jest także postać Vautrina, tajemniczego i bezwzględnego człowieka, który manipuluje młodymi i naiwnymi bohaterami, oferując im drogę do szybkiego bogactwa, ale również wprowadzając moralny dylemat i zagrożenie. Balzac używa jego postaci, aby pokazać ciemną stronę życia paryskiego i wpływ pokus na człowieka.

Powieść kończy się tragicznie dla Ojca Goriot – umiera samotny, opuszczony przez córki, które były źródłem jego cierpienia i jednocześnie nadziei. Z kolei Eugeniusz de Rastignac, po doświadczeniu brutalnej rzeczywistości Paryża, decyduje się walczyć o swoją pozycję w świecie, deklarując: „Moi drodzy, nadejdzie mój czas!” – co symbolizuje wejście młodego człowieka w dorosłość i przygotowanie do walki o sukces społeczny.

Ojciec Goriot – motywy literackie

Motyw ojcostwa i poświęcenia

Ojciec Goriot całe życie oddaje córkom, finansując ich potrzeby i spełniając marzenia, często kosztem własnego zdrowia i szczęścia. Motyw ten ukazuje, jak bezgraniczna miłość rodzicielska może prowadzić do cierpienia, gdy nie spotyka się z wdzięcznością.

Motyw ambicji i kariery społecznej

Eugeniusz de Rastignac symbolizuje młode pokolenie dążące do sukcesu w świecie pełnym rywalizacji i konwenansów społecznych. Motyw ten pokazuje, jak ambicja kształtuje los człowieka i wymaga czasem kompromisów moralnych.

Motyw pieniędzy i zepsucia moralnego

W powieści przewija się obraz społeczeństwa, w którym bogactwo i pozycja społeczna często prowadzą do egoizmu, wyzysku i hipokryzji. Motyw ten ukazuje, jak materializm deformuje relacje międzyludzkie.

Motyw samotności i opuszczenia

Ojciec Goriot umiera samotny, opuszczony przez córki, mimo całego swojego poświęcenia. Motyw ten podkreśla dramat ludzkiej kondycji i konsekwencje egoizmu w relacjach rodzinnych.

Motyw edukacji życiowej i dojrzałości

Rastignac obserwując losy Goriota i innych mieszkańców pensji, zdobywa doświadczenie i poznaje brutalne prawa życia społecznego. Motyw ten ukazuje proces przechodzenia od idealizmu do realistycznego spojrzenia na świat.

Motyw hipokryzji i fałszu społecznego

Balzac przedstawia środowisko paryskiej pensji, w którym pozory często zastępują prawdę, a ludzie kierują się własnym interesem. Motyw ten służy krytyce społecznej i pokazaniu kontrastów między dobrem a egoizmem.

Ojciec Goriot jako powieść realistyczna

„Ojciec Goriot” Honoré de Balzaca jest klasycznym przykładem powieści realistycznej, ponieważ przedstawia szczegółowy i wiarygodny obraz społeczeństwa francuskiego początku XIX wieku. Autor drobiazgowo opisuje paryskie środowiska społeczne – od ubogiej pensji Madame Vauquer po salony arystokracji – ukazując mechanizmy awansu społecznego, zależności finansowe i obyczaje epoki.

Bohaterowie powieści są psychologicznie złożeni i ukształtowani przez swoje pochodzenie, ambicje oraz warunki materialne. Losy Ojca Goriot, Rastignaca czy Vautrina wynikają z realnych uwarunkowań społecznych, a ich decyzje mają logiczne konsekwencje, co odpowiada zasadom realizmu.

Realistyczny charakter utworu wzmacnia także obiektywny narrator oraz krytyczne spojrzenie na społeczeństwo zdominowane przez pieniądz i karierę. Balzac nie idealizuje świata, lecz ukazuje go takim, jaki jest, czyniąc z „Ojca Goriot” ważne studium relacji międzyludzkich i struktury społecznej epoki.

Ojciec Goriot – przykładowe tematy rozprawek

• Czy bezgraniczna miłość rodzicielska może prowadzić do tragedii? Omów problem na podstawie postaci Ojca Goriot.
• Pieniądz jako siła niszcząca relacje międzyludzkie w „Ojcu Goriot”.
• Eugeniusz de Rastignac – idealista czy karierowicz? Przemiana bohatera w powieści Balzaca.
• Obraz społeczeństwa paryskiego w „Ojcu Goriot” jako przykład realizmu XIX wieku.
• Samotność jako konsekwencja egoizmu i ambicji w „Ojcu Goriot”.
• Ojciec Goriot jako tragiczna ofiara własnej miłości do córek.
• Moralność a sukces społeczny – dylematy bohaterów „Ojca Goriot”.
• Rola pensji pani Vauquer jako mikroświata społeczeństwa w powieści Balzaca.
• Czy w świecie „Ojca Goriot” istnieją prawdziwe wartości?
• Vautrin jako postać demaskująca fałsz i hipokryzję społeczeństwa.

***

Więcej treści maturalnych – Matura od A do Z

Zobacz też Niezbędnik maturzysty

Poznaj dokładnie różne Typy studiów oferowane na polskich uczelniach.

Wybierz najlepszy dla siebie Kierunek studiów oraz uczelnię, która ma go w ofercie.

Miasta akademickie oferują szeroki wachlarz form kształcenia na studiach stacjonarnych, niestacjonarnych, on-line, hybrydowych.

Nasza Wyszukiwarka uczelni, kierunków, typów studiów ułatwi podjęcie decyzji kandydatowi na studia.

Może już teraz planujesz Studia podyplomowe? Wybór programów ze wszystkich dziedzin jest imponujący.