Studia dla osób niepełnosprawnych - raport projektu Nauka Bez Barier

Pierwszy wniosek wynikający z raportu jest taki, że nastawienie społeczeństwa do osób niepełnosprawnych pozytywnie się zmienia. Szczególnie, jeśli chodzi o otwartość na problemy tej grupy społecznej. Swoje podejście zmienia również świat akademicki, który obecnie jest bardziej otwarty na potrzeby osób z niepełnosprawnością niż 20, czy nawet 10 lat temu. Podobne opinie prezentują także zdrowi studenci i naukowcy. Większość ankietowanych - 55-60% - uważa, że w ciągu 10 ostatnich lat jesteśmy świadkami procesu stopniowej poprawy sytuacji osób niepełnosprawnych w dostępie do edukacji na poziomie średnim i wyższym.

W czym to się przejawia?

Uczelnie stają się w coraz większym stopniu dostosowane architektonicznie dla osób niepełnosprawnych - nie tylko jeżdżących na wózkach, ale i np. niewidomych i niedowidzących (specjalne powierzchnie, taśmy, schematy na korytarzach). Coraz więcej szkół wyposaża sale wykładowe, ćwiczeniowe, biblioteki czy czytelnie w urządzenia przydatne osobom niepełnosprawnym (czytniki, pętle induktofoniczne, specjalne nagłośnienie, ekrany komputerów i rzutników z wyższym kontrastem). Nie jest to co prawda wszędzie powszechny standard, ale na uczelniach przybywa miejsc przyjaznych dla osób niepełnosprawnych. Choć jest i tak, że wiele sal wykładowych i ćwiczeniowych wciąż nie jest dostosowana do potrzeb osób z niepełnosprawnością, gdyż mają za ciasno ustawione ławki i brakuje w nich odpowiedniego wyposażenia technicznego.

Nie bez znaczenia przy omawianiu tej sytuacji jest także wsparcie państwa, które zwiększa nakłady na finansowanie edukacji osób z niepełnosprawnością i wypłaca im stypendia, dopłaty do czesnego, zapomogi i inne świadczenia, dzięki którym łatwiej jest podjąć decyzję o rozpoczęciu nauki. Również poza miejscem zamieszkania, gdyż część pokoi w domach studenckich jest przygotowana do przyjęcia niepełnosprawnych mieszkańców.

Zatem sytuacja niepełnosprawnych studentów i naukowców stale się poprawia, ale daleko nam jeszcze do osiągnięcia zadowalającego stanu. Za taki uznamy sytuację, gdy osoba z niepełnosprawnością będzie mogła podjąć naukę na dowolnie wybranym kierunku, gdyż teraz część z nich jest dla osób niepełnosprawnych z różnych względów niedostępna.

Innym problemem są uprzedzenia wobec osób niepełnosprawnych ze strony innych studentów i kadry naukowo-dydaktycznej, ale te na szczęście też są coraz rzadziej spotykane. Społeczność akademicka generalnie bowiem potrafi właściwie zachować się wobec niepełnosprawnych, wie jak budować z nimi relacje. I dlatego około 80% studentów i pracowników naukowych z niepełnosprawnością nie czuje wykluczenia w środowisku akademickim. Natomiast tylko mniej niż 10% z nich takie wykluczenie odczuwa.

W Polsce nadal jednak studiuje zbyt mała liczba osób z niepełnosprawnością. Ten stan stara się zmienić kampania Nauka Bez Barier, która jest realizowana pod patronatem Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Na portalu www.naukabezbarier.pl można znaleźć nie tylko wspomniane badanie w zakładce ,,Wyniki badania’’, ale również informacje przydatne kandydatom na studia, studentom i naukowcom. Docelowo będzie to także platforma służącą rozwijaniu badań naukowych i umożliwiająca kontakt biznesu studentami i naukowcami, również tymi z niepełnosprawnością.