Rodzic zastępczy
Rodzic zastępczy sprawuje okresową opiekę wychowawczą, zwaną rodzinną pieczą zastępczą, nad dzieckiem osieroconym, opuszczonym lub z rodziny pozbawionej (lub o ograniczonej) władzy rodzicielskiej. Gwarantuje mu właściwe warunki wychowania i rozwoju: emocjonalnego, fizycznego i społecznego, właściwej edukacji i rozwoju zainteresowań, wypoczynku i organizacji czasu wolnego.
Osoby samotne, rodziny pełne i ci, którzy już odchowali swoje potomstwo - każdy z nich może zostać zastępczą rodziną zawodową i sprawić, by najtrudniejsze chwile w życiu dziecka, przebiegły w bezpiecznej i pełnej miłości atmosferze.
Kandydaci na rodziców zastępczych mogą zgłaszać się do lokalnego organizatora rodzinnej pieczy zastępczej. W zależności od miejsca zamieszkania może to być Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej lub Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie.
Warunkiem podstawowym jest ukończenie szkolenia, które trwa kilka miesięcy. Jest ono bezpłatne, a w jego trakcie przyszłe rodziny zawodowe uczą się pracy z dziećmi i nabywają umiejętności rozwiązywania problemów. Przyszli rodzice zawodowi muszą być stabilni emocjonalnie i radzić sobie z problemami.
Obowiązki rodzica zastępczego:
- gromadzenie dokumentacji o dziecku m. in.: odpisu aktu urodzenia dziecka, dokumentacji o stanie zdrowia dziecka, dokumentów szkolnych, diagnozy psychofizycznej dziecka itp.;
- zapewnienie dziecku całodobowej opieki i wychowania, w szczególności: warunków prawidłowego rozwoju fizycznego i zdrowotnego (wyżywienia, odpowiednich warunki bytowych i mieszkaniowych umożliwiających zaspokajanie jego indywidualnych potrzeb;
- zaspakajanie potrzeb emocjonalnych, rozwojowych, społecznych oraz religijnych, traktowanie dziecka w sposób sprzyjający poczuciu godności i wartości osobowej, dbałość o rozwój jego uzdolnień i zainteresowań;
- zapewnienie ochrony zdrowia dziecka (kontrolę stanu zdrowia i stanów chorobowych, zgłaszanie i leczenie chorób dziecka);
- dbałość o rozwój fizyczny dziecka, wytwarzanie nawyków rekreacyjnych i sportowych;
- przeciwdziałanie nieprawidłowościom w rozwoju fizycznym i psychicznym dziecka w ścisłej współpracy z sądem opiekuńczym, nauczycielami, poradnią zdrowia psychicznego oraz poradnią psychologiczno-pedagogiczną;
- czuwanie nad wypełnianiem przez dziecko obowiązku szkolnego (regularne uczęszczanie do szkoły na poziomie podstawowym, gimnazjalnym i ponadgimnazjalnym), kontrolę postępów w nauce, wyrównywanie braków rozwojowych i szkolnych oraz współpracę z nauczycielami;
- wytwarzanie nawyków uczestnictwa w życiu kulturalnym, nawyków czytelniczych;
- kształtowanie cech charakterologicznych dziecka takich jak zdyscyplinowanie, punktualność, postaw prospołecznych i aktywności do uczestnictwa w organizacjach społecznych i młodzieżowych;
- utrzymywanie kontaktów z sądem opiekuńczym w sprawach ważnych dla podopiecznych (majątkowych, trudności wychowawczych);
- zarządzanie majątkiem dziecka;
- zapewnianie ochrony przed arbitralną lub bezprawną ingerencją w życie prywatne dziecka;
- umożliwianie dziecku kontaktu z rodzicami i innymi osobami;
- systematyczne podnoszenia swoich kwalifikacji w sprawowaniu pieczy zastępczej, w szczególności przez udział w szkoleniach;
- współpraca z ośrodkiem adopcyjnym, koordynatorem rodzinnej pieczy zastępczej i organizatorem rodzinnej pieczy zastępczej.
Wynagrodzenie rodzica zastępczego
Stawki dla rodzin zastępczych ustalane są ustawowo, jednak samorządy mogą je podnieść. Wysokość wynagrodzenia rodzin zastępczych zawodowych pełniących funkcję pogotowia rodzinnego, które opiekują się jednym dzieckiem wynosi 3100 zł. Rodzic opiekujący się dwójką dzieci otrzyma wynagrodzenie w wysokości 3900 zł, a w przypadku trójki dzieci - 4400 zł.
Natomiast rodziny zawodowe specjalistyczne, które opiekują się jednym dzieckiem niepełnosprawnym otrzymają wynagrodzenie w wysokości 2800 zł, a gdy w domu przebywa dwoje dzieci - 3200 zł. Osoby, które prowadzą rodzinny dom dziecka dostaną 4400 zł w przypadku sprawowania opieki nad czwórką bądź piątką dzieci, a w przypadku przyjęcia do swojego domu od sześciu do ośmiu podopiecznych wynagrodzenie to 4600 zł.
Ponadto rodzic na utrzymanie jednego dziecka dostaje dodatkowo 1000 zł. Niezależnie od tego czy jest to opieka zawodowa, niezawodowa czy wynikająca z trudnej sytuacji w domu.