Jakiego artykułu szukasz?

Nie ulegaj fałszywym autorytetom!

Autorytety kojarzymy z wzorcem do naśladowania, społecznym uznaniem, prestiżem, wiedzą, inteligencją, doświadczeniem. Autorytetem może być rodzic, nauczyciel, profesor, szef, lekarz, polityk, duchowny, idol.

Nie ulegaj fałszywym autorytetom!

Dla małego dziecka pierwszym autorytetem są rodzice bądź nauczyciele. Wiedzą więcej, uczą życia, prowadzą, kierują, pomagają, troszczą się. Wpaja nam się posłuszeństwo wobec autorytetów. Umacnia wiarę, że nie warto się im przeciwstawiać. W dorosłym życiu obowiązują te same reguły, choć na pozycji autorytetu może stanąć profesor, szef, lekarz, polityk, duchowny, idol.

Choć uległość wobec autorytety wydaje się być sensowna, czasami może nas sprowadzić na manowce. Przeanalizujmy przykład ze środowiska lekarskiego. W powszechnej opinii lekarz jest autorytetem i traktowany jest jako ekspert w dziedzinie, którą reprezentuje. Powinien dysponować wiedzą o zdrowiu i stosownymi kwalifikacjami, by nieść pomoc chorym. Również w środowisku lekarskim istnieje pewna hierarchia, na szczycie której stoi zawsze lekarz. Nikt nie może podważyć jego zdania, z wyjątkiem innego lekarza o wyższej randze. W rezultacie personel medyczny wykazuje automatycznie posłuszeństwo wobec poleceń lekarza.

Jest to zasada logiczna, dopóki lekarz nie popełni błędu. Ponieważ jednak podległy personel medyczny nie analizuje poleceń lekarza, lecz jedynie je wykonuje, postępowanie takie może mieć katastrofalne skutki. Potwierdzeniem tego był przeprowadzony przez amerykańskich badaczy eksperyment. Miał on na celu dowiedzenie się, czy mechaniczna uległość wyszkolonych pielęgniarek pojawi się także w wypadkach poważnego błędu lekarskiego, na przykład przepisania zbyt dużej dawki leku przez lekarza, który nie jest do tego upoważniony. Badanie polegało na tym, że jeden z badaczy dzwonił do szpitala, prosił do telefonu pielęgniarkę, przedstawiał się jako lekarz z tego szpitala i wydawał polecenie, aby konkretnemu pacjentowi podać 20 miligramów Astrogenu. Teoretycznie pielęgniarka nie powinna tego uczynić. Polecenie zostało wydane przez telefon i to przez człowieka, którego nie znała. Astrogen nie był na liście leków dopuszczonych do standardowego użycia, co więcej przekraczał zdecydowanie dopuszczalną dawkę. Pomimo to, 21 pielęgniarek na 22 posłusznie podeszło do szafy i skierowało swe kroki do wyznaczonego pacjenta.

Kiedy mówi autorytet, reagujemy na to, kto mówi, a nie co mówi

Takie mechanizmy zachowań mogą być wykorzystane przez praktyków życia społecznego. Weźmy jako przykład liczne reklamy, w których aktorzy w białych, lekarskich kitlach zachwalają nam środki przeciwbólowe, pasty do zębów bądź inne produkty. Również zawodowi oszuści z upodobaniem przywłaszczają sobie tytuły, ubiory czy pojazdy autorytetów. W raportach policyjnych można napotkać opisy wielu zawodowych opryszków, potrafiących wcielać się w księży, wojskowych, policjantów czy lekarzy. Pamiętacie film S. Spielberga „Złap mnie, jeśli potrafisz” pokazuje prawdziwą historię oszusta Franka Abagnale’a, który znalazł się na liście najbardziej poszukiwanych przestępców FBI. F. Abagnale fałszował czeki oraz okradał amerykańskie banki. Oszustw tych dokonywał wcielając się w rolę pilota linii lotniczych Pan-Am, lekarza, asystenta prokuratora generalnego.

Ubranie - symbol autorytetu wyzwalający uległość

Potwierdza to seria badań wykonanych przez L. Bickama (1974) eksperyment polegał na nagabywaniu przechodniów, by spełnili jakąś prośbę, np. podnieśli rzuconą torbę. W połowie przypadków z poleceniem zwracała się strażnik ubrany w mundur, w połowie przypadków cywil w sportowym ubraniu. Jak łatwo się domyślić, znacznie więcej przechodniów spełniło prośbę mundurowego niż cywila. Podobnie jak ubiory, mogą działać tytuły (doktora, profesora, inżyniera). Uzyskanie ich trwa zwykle wiele lat, wymaga wysiłku, a czasami ponadprzeciętnych osiągnięć. Dlatego budzą respekt i szacunek otoczenia.

Osoby z tytułami naukowymi wzbudzają szacunek i podziw

O tym jak tytuły potrafią omamić, świadczy historia, która miała miejsce w niewielkiej miejscowości na południu Polski. Pojawił się tam mężczyzna podający się za wysoko postawionego urzędnika działającego z ramienia Unii Europejskiej. Obiecywał on władzom miasta swe poparcie i pomoc w uzyskaniu dofinansowania lokalnych inwestycji z funduszy UE. Mężczyznę traktowano jak swoiste objawienie, podejmowano z honorami jak znamienitego gościa, wynajęto mu mieszkanie na koszt miasta, udostępniono gabinet… Możemy sobie wyobrazić miny tych wszystkich, którzy dali się nabrać, kiedy prawda wyszła na jaw.
Tytuły nie tylko skłaniają do uległości, ale i do przeceniania wzrostu ich posiadacza. W badaniu, które jest tego dowodem, przedstawiono pięciu różnym grupom studentów tego samego mężczyznę. Pierwsza grupa poznała go jako studenta, druga- asystenta, trzecia- wykładowcę, czwarta - docenta, a piata- profesora. Następnie spytano badanych, jak pamiętają wzrost przedstawionego im mężczyzny. Stwierdzono, że przy każdym skoku w górę w hierarchii średnia ocena wzrostu rosła o 2 cm. Tak więc „profesor” widziany był jako 6 cm wyższy od „studenta”.

Czy bać się autorytetów?

Zwykle autorytety to osoby, które dobrze wiedzą, co mówią. Lekarze, sędziowie, naukowcy zyskują uznanie i wysoką pozycję społeczną najczęściej dlatego, że mają odpowiednią wiedzę i kwalifikacje. Ich rady z reguły są dobre. Trudno ich nie słuchać, jeśli sami nie mamy wiedzy w tym zakresie. Z drugiej jednak strony pokazane wyżej przykłady wskazują, że nie można słuchać ich zawsze. Idealnie byłoby posiąść umiejętność odróżniania sytuacji, w których należy słuchać autorytetów od tych, kiedy należy się im przeciwstawiać. Zawsze warto postawić sobie pytanie, czy mamy do czynienia z rzeczywistym ekspertem i jak dalece możemy mu zaufać?

Tekst powstał na podstawie książki R. B. Cialdini’ego „Wywieranie wpływu na ludzi”.

Powiązane treści

Obcy w domu, czyli jak radzić sobie ze współlokatorem
Obcy w domu, czyli jak radzić sobie ze współlokatorem
Nowy sposób na stres - kolorowanki dla dorosłych
Nowy sposób na stres - kolorowanki dla dorosłych
Tinder, czyli nowy wymiar randkowania
Tinder, czyli nowy wymiar randkowania
Numerologia, 1 czyli Inicjator
Numerologia, 1 czyli Inicjator
Afrodyzjaki wracają do łask
Afrodyzjaki wracają do łask
Masz zdrowe zęby? Jesteś sexi
Masz zdrowe zęby? Jesteś sexi
Osobne sypialnie dla Niej i dla Niego
Osobne sypialnie dla Niej i dla Niego
Numerologia, 2 czyli Mediator
Numerologia, 2 czyli Mediator
Numerologia, 3 czyli Optymista
Numerologia, 3 czyli Optymista
Numerologia, 4 czyli Reformator
Numerologia, 4 czyli Reformator
Asertywność – klucz do szczęścia i sukcesu
Asertywność – klucz do szczęścia i sukcesu
Numerologia, 6 czyli Nauczyciel
Numerologia, 6 czyli Nauczyciel
Numerologia, 7 czyli Filozof
Numerologia, 7 czyli Filozof
Numerologia, 8 czyli Przywódca
Numerologia, 8 czyli Przywódca
Numerologia, 9 czyli Mistyk
Numerologia, 9 czyli Mistyk
100 książek must read, obowiązkowa lektura dla każdego
100 książek must read, obowiązkowa lektura dla każdego
Masoneria - fakty, mity, tajemnice, symbole
Masoneria - fakty, mity, tajemnice, symbole
Numerologia, 5 czyli Podróżnik
Numerologia, 5 czyli Podróżnik
Toksyczni ludzie są wsród nas
Toksyczni ludzie są wsród nas
WenDo dla kobiet
WenDo dla kobiet

Komentarze (0)

brak komentarzy…
  • Uniwersytet w Siedlcach
  • Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
  • Wyższa Szkoła Turystyki i Języków Obcych w Warszawie
  • Polsko-Japońska Akademia Technik Komputerowych w Warszawie
  • Uniwersytet Radomski im. Kazimierza Pułaskiego
  • Collegium Polonicum w Słubicach, UAM w Poznaniu
  • Uniwersytet Śląski w Katowicach
  • Akademia Nauk Stosowanych TWP w Szczecinie
  • Akademia WIT w Warszawie
  • Społeczna Akademia Nauk w Warszawie
  • Uniwersytet Pomorski w Słupsku
  • Wyższa Szkoła Kształcenia Zawodowego
  • Akademia Mazowiecka w Płocku
  • Uczelnia Techniczno-Handlowa im. Heleny Chodkowskiej w Warszawie
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Pomorska Szkoła Wyższa w Starogardzie Gdańskim
  • Uniwersytet Morski w Gdyni
  • Wszechnica Polska Akademia Nauk Stosowanych w Warszawie
  • Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie
  • Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu
  • Powiślańska Szkoła Wyższa Filia w Toruniu
  • Międzynarodowa Akademia Nauk Stosowanych w Łomży
  • Wyższa Szkoła Europejska im. ks. Józefa Tischnera w Krakowie
  • Collegium Humanum w Poznaniu
  • Wyższa Szkoła Biznesu National-Louis University w Nowym Sączu
  • Uniwersytet SWPS Katowice
  • Wyższa Szkoła Turystyki i Ekologii w Suchej Beskidzkiej
  • Polsko-Japońska Akademia Technik Komputerowych, Filia w Gdańsku
  • Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu
  • Akademia Tarnowska
  • Collegium Humanum w Warszawie
  • Akademia Śląska w Katowicach
  • Uczelnia Społeczno - Medyczna w Warszawie
  • Gdańska Szkoła Wyższa
  • Wyższa Szkoła Zdrowia w Gdańsku
  • Warszawska Szkoła Zarządzania - Szkoła Wyższa
  • Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie
  • Wrocławska Wyższa Szkoła Informatyki Stosowanej HORYZONT
  • Wyższa Szkoła Biznesu National-Louis University, Filia w Tarnowie
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Akademia Nauk Stosowanych im. H. Cegielskiego w Gnieźnie, Uczelnia Państwowa
  • Collegium Humanum w Katowicach
  • Gdański Uniwersytet Medyczny
  • Wyższa Szkoła Ekologii i Zarządzania w Warszawie
  • Collegium Humanum w Rzeszowie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych im. ks. B. Markiewicza w Jarosławiu
  • Wojskowa Akademia Techniczna im. J. Dąbrowskiego w Warszawie
  • Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego
  • Akademia Nauk Stosowanych im. Stanisława Staszica w Pile
  • Górnośląska Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości im. K.Goduli w Chorzowie
  • Krakowska Wyższa Szkoła Promocji Zdrowia
  • Akademia Zamojska
  • Politechnika Świętokrzyska w Kielcach
  • Uniwersytet Gdański
  • WSPiA Rzeszowska Szkoła Wyższa
  • Lotnicza Akademia Wojskowa w Dęblinie
  • Społeczna Akademia Nauk w Łodzi
  • Collegium Humanum w Kielcach
  • Wyższa Szkoła Biznesu i Nauk o Zdrowiu w Łodzi
  • Wrocławska Akademia Biznesu w Naukach Stosowanych
  • Collegium Humanum w Lublinie
  • Lubelska Akademia WSEI
  • Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
  • Uczelnia Łazarskiego w Warszawie
  • Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie
  • Wyższa Szkoła Administracji i Biznesu im. E. Kwiatkowskiego w Gdyni
  • Akademia Nauk Stosowanych w Raciborzu
  • Europejska Uczelnia Społeczno-Techniczna im. Roberta Schumana w Radomiu
  • Uniwersytet Szczeciński
  • Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
  • Warszawska Wyższa Szkoła Biznesu
  • Uniwersytet Wirtualnej Edukacji
  • Europejska Wyższa Szkoła Prawa i Administracji w Warszawie
  • Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
  • Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie
  • Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu
  • Powiślańska Szkoła Wyższa
  • Akademia Nauk Stosowanych im. prof. E. Lipińskiego w Kielcach
  • Uniwersytet Łódzki Wydział Zarządzania
  • Akademia WSB w Dąbrowie Górniczej
  • Wyższa Szkoła Bezpieczeństwa Publicznego i Indywidualnego Apeiron w Krakowie
  • Collegium Humanum w Gdańsku
  • Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu
  • Wyższa Szkoła Biznesu i Nauk o Zdrowiu, Filia w Rybniku
  • Powiślańska Szkoła Wyższa Filia w Gdańsku
  • Uniwersytet Kaliski
  • Wyższa Szkoła Biznesu i Nauk o Zdrowiu, Filia w Szczawnie-Zdroju
  • Politechnika Morska w Szczecinie
  • Collegium Humanum we Wrocławiu
  • Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
  • Akademia Górnośląska im. Wojciecha Korfantego w Katowicach
  • Wydział Fizyki, Uniwersytet w Białymstoku
  • Akademia Ateneum w Gdańsku
  • Uniwersytet Wrocławski
  • Akademia Finansów i Biznesu Vistula w Warszawie
  • Politechnika Rzeszowska im. Ignacego Łukasiewicza
  • Wyższa Szkoła Zarządzania i Psychologii w Poznaniu
  • Uczelnia Nauk Społecznych w Łodzi
  • Collegium Humanum w Szczecinie
  • Collegium Da Vinci w Poznaniu
  • Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
  • Wydział Inżynierii Lądowej Politechnika Krakowska
  • Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie
  • Wyższa Szkoła Logistyki w Poznaniu
  • Uniwersytet Jana Długosza w Częstochowie
  • Uniwersytet Medyczny w Łodzi
  • Wyższa Szkoła Zarządzania i Bankowości w Krakowie
  • Warszawska Uczelnia Ekonomiczna
  • Wyższa Szkoła Nauk o Zdrowiu w Bydgoszczy
  • Akademia Sztuk Pięknych im. E. Gepperta we Wrocławiu
  • Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
  • Menedżerska Akademia Nauk Stosowanych w Warszawie
  • Warszawska Uczelnia Medyczna im. Tadeusza Koźluka
  • Sopocka Akademia Nauk Stosowanych
  • Akademia Nauk Stosowanych w Nowym Sączu
  • VIAMODA Szkoła Wyższa w Warszawie
  • Wyższa Szkoła Inżynierii i Zdrowia w Warszawie
  • Bydgoska Szkoła Wyższa
  • Akademia Marynarki Wojennej im. Bohaterów Westerplatte w Gdyni
  • Uniwersytet Ignatianum w Krakowie
  • Akademia Pożarnicza w Warszawie
  • Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
  • Powiślańska Szkoła Wyższa Filia w Kościerzynie
  • Szkoła Wyższa Ekonomii i Zarządzania w Łodzi
  • Uniwersytet Medyczny w Białymstoku
  • Uniwersytet Zielonogórski
  • Politechnika Poznańska
  • Akademia Nauk Stosowanych w Nowym Targu
  • Akademia Sztuki Wojennej w Warszawie
  • Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki
  • Warszawska Akademia Medyczna Nauk Stosowanych
  • Europejska Uczelnia Społeczno-Techniczna im. Roberta Schumana, Wydział w Warszawie
  • Akademia Medyczna Humanum w Warszawie
  • Wydział Nauk o Polityce i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Opolskiego
  • Politechnika Częstochowska
  • Politechnika Śląska
  • Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
  • Akademia Medycznych i Społecznych Nauk Stosowanych w Elblągu
  • Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych im. Ignacego Mościckiego w Ciechanowie
  • Wyższa Szkoła Prawa we Wrocławiu
  • Uniwersytet Rzeszowski
  • Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
  • Collegium Civitas w Warszawie
  • Niepubliczna Wyższa Szkoła Medyczna we Wrocławiu
  • Wyższa Szkoła Sztuki i Projektowania w Łodzi
  • Politechnika Łódzka
  • Collegium Medicum im. L. Rydygiera w Bydgoszczy