Parlamentarzysta
Parlamentarzysta czynnie uczestniczy w pracach Sejmu lub Senatu oraz Zgromadzenia Narodowego, a także ich organów określając, formułując i wpływając na politykę państwa na szczeblu krajowym. Występuje z własnymi inicjatywami ustawodawczymi oraz bierze udział w uchwalaniu ustaw i uchwał; bierze udział w pracach komisji. Kontroluje prace rządu i jego agend. Uczestniczy w uroczystościach i spotkaniach z różnymi grupami społecznymi. Reprezentuje interesy wyborców i działa w ich imieniu.
Mają także obowiązek prowadzenia przynajmniej jednego biura poselskiego (biuro podstawowe), chociaż wielu parlamentarzystów ma ich więcej (filie biura).
Parlamentarzysta to zawód zaufania publicznego. Oczekuje się od takiej osoby godnego reprezentowania interesów obywateli, działania w interesie wyborców, wysokiej kultury osobistej, kultury słowa, uczciwości.
Obowiązki parlamentarzystów:
- czynne uczestniczenie w pracach Sejmu lub Senatu oraz Zgromadzenia Narodowego, a także ich organów, w tym uczestniczenie w głosowaniach;
- wyrażanie swojego stanowiska oraz zgłaszanie wniosków w sprawach rozpatrywanych na posiedzeniach Sejmu, Senatu i ich organów;
- zwracanie się do Prezydium Sejmu / Senatu lub komisji sejmowej / senackiej o rozpatrzenie określonej sprawy przez Sejm / Senat lub komisję sejmową / senacką;
- uczestniczenie w podejmowaniu poselskich lub senackich inicjatyw ustawodawczych i uchwałodawczych oraz w rozpatrywaniu projektów ustaw i uchwał Sejmu lub Senatu;
- uczestniczenie w dyskusji nad sprawami rozpatrywanymi przez Sejm / Senat lub komisje sejmowe / senackie;
- branie udziału w posiedzeniach komisji sejmowych odbywających się w czasie trwania debaty plenarnej, jak i w tygodniach poza posiedzeniami Sejmu;
- występowanie jako przedstawiciel wnioskodawców poselskiego lub komisyjnego projektu ustawy, przedstawiający m.in. założenia projektu i uzasadnienie proponowanych rozwiązań;
- występowanie jako sprawozdawca komisji, referujący prace w komisji;
- podejmowanie indywidualnych działań kontrolnych, w tym: interpelacji i zapytań poselskich kierowanych w formie pisemnej do każdego członka Rady Ministrów oraz zapytań poselskich w sprawach bieżących;
- uzyskiwanie od członków Rady Ministrów oraz przedstawicieli właściwych organów i instytucji państwowych i samorządowych informacji i wyjaśnień w sprawach wynikających z wykonywania obowiązków poselskich lub senatorskich;
- podejmowanie interwencji w organach administracji rządowej i samorządu terytorialnego, w zakładach lub przedsiębiorstwach państwowych, w organizacjach społecznych oraz w jednostkach gospodarki niepaństwowej, w celu załatwienia sprawy wnoszonej we własnym imieniu albo w imieniu wyborcy lub wyborców, oraz zaznajamianie się z tokiem jej rozpatrywania;
- tworzenie w Sejmie lub Senacie klubów, kół lub zespołów poselskich / senackich oraz uczestniczenie w ich posiedzeniach, w celu wypracowania wspólnego stanowiska podczas głosowań i prac;
- przyjmowanie opinii, postulatów i wniosków wyborców oraz ich organizacji i branie ich pod uwagę w działalności parlamentarnej;
- korzystanie w pracy w Sejmie ze zbiorów Biblioteki Sejmowej oraz z pomocy Biura Analiz Sejmowych, przygotowującego ekspertyzy, opinie i informacje;
- tworzenie biur poselskich, senatorskich lub poselsko-senatorskich w celu obsługi swojej działalności w terenie;
- wykonywanie pracy w okręgu wyborczym w biurze poselskim, polegającej na pełnieniu dyżurów poselskich oraz przyjmowaniu interesantów;
- składanie w Kancelarii Sejmu lub Kancelarii Senatu w okresach rocznych, w związku z wygaśnięciem mandatu oraz na koniec kadencji, rozliczenia kwot ryczałtów przeznaczonych na prowadzenie biura;
- uczestniczenie w spotkaniach z przedstawicielami władz lokalnych, organizacji społecznych i charytatywnych w okręgu wyborczym;
- uczestniczenie w sesjach sejmików województw, rad powiatów i rad gmin, właściwych dla okręgu wyborczego, z którego został wybrany lub właściwych ze względu na siedzibę biura posła / senatora;
- przestrzeganie i stosowanie przepisów o tajemnicy prawnie chronionej oraz przepisów i zasad etyki, bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska.
Jak zostać parlamentarzystą?
Przedstawiciele społeczeństwa do Sejmu i Senatu wybierani są w wyborach powszechnych co cztery lata.
Kandydatami mogą być osoby które ukończyły odpowiednio 21 i 30 lat. Nie mogą startować osoby pozbawione praw publicznych prawomocnym wyrokiem sądowym lub wyrokiem Trybunału Stanu lub ubezwłasnowolnione.
Mandatu posła i senatora nie można łączyć z funkcjami prezesa NBP, NIK, Rzecznika Praw Obywatelskich, Rzecznika Praw Dziecka, członka Rady Polityki Pieniężnej, członka KRRiT, ambasadora, zatrudnieniem w Kancelarii Sejmu, Senatu, prezydenta lub w administracji rządowej z wyjątkiem Rady Ministrów i sekretarzy stanu.
Mandatu nie mogą piastować również sędziowie, prokuratorzy, urzędnicy służby cywilnej, funkcjonariusze policji i służby ochrony państwa i żołnierze w czynnej służbie wojskowej czy wojewodowie, prezydenci miast, burmistrzowie, wójtowie, radni i ambasadorowie.
Zarobki parlamentarzystów
Każdy poseł i senator otrzymuje co miesiąc 9892,30 zł brutto pensji. Posłowie, którzy rozpoczynają pracę w Sejmie w nowej kadencji rezygnują ze swojego dotychczasowego zatrudnienia i za to przysługuje im „rekompensata”.
Do tego trzeba doliczyć dietę parlamentarną - 2473,08 zł brutto.
Przysługuje im też ryczałt na prowadzenie biura w terenie (obecnie wynosi 12 150 zł brutto miesięcznie), który można przeznaczyć na utrzymanie biura oraz przejazdy autem.
Jeszcze więcej mogą zarobić ci, którzy zasiadają w parlamentarnych komisjach. W sumie, obrotny parlamentarzysta może co miesiąc zarabiać około 27 tysięcy złotych.