Adwokat

Adwokat może wykonywać swój zawód indywidualnie lub w zespołach adwokackich. Status adwokata jest różny w różnych krajach. Na szczególnie wysokim poziomie w hierarchii społecznej stoi adwokat w krajach anglosaskich, w których działają dwie grupy adwokatów - upoważnieni do występowania przed sądami (barristers) i uprawnieni tylko do obsługi prawnej klientów (solicitors). W Polsce również adwokaci od lat cieszą się wielkim uznaniem i zaufaniem społecznym. Zawód ten jest jednym z bardziej prestiżowych w hierarchii profesji.

Adwokat (łac. advocator - przyzwany na pomoc) to profesja, polegająca na udzielaniu pomocy prawnej, na obronie oskarżonych, na występowanie przed sądami w sprawach cywilnych (np. dotyczących ochrony praw autorskich czy praw majątkowych), a także przed organami administracji i instytucjami.

Predyspozycje osobowościowe adwokata

Teoretycznie adwokatem może być każdy, kto ukończy stosowne etapy edukacji prawniczej, odznacza się inteligencją, ma odpowiednią wiedzę. W praktyce zawód ten wymaga od kandydata dużo więcej: umiejętność analitycznego myślenia, realizmu w ocenie sytuacji, dużej biegłości w stosowaniu prawa, znajomości procedur prawniczych, szybkości uczenia się, refleksu czy odporności na stres. Od adwokata oczekuje się także talentu.

Adwokaci są środowiskiem dobrze zorganizowanym i dość hermetycznym. Podobnie jak inne zawody prawnicze, mają własny samorząd - Radę Adwokacką, która ma za zadanie dbać o etykę środowiska i regulować sprawy dostępu do tego zawodu. Współczesny adwokat ma też przed sobą cele służby społecznej, ponieważ jego zawód jest zawodem publicznoprawnym. Dlatego adwokat może odmówić udzielenia pomocy prawnej tylko z ważnych powodów, o których poinformuje zainteresowanego.

Pozycja społeczna adwokata

Status adwokata jest różny w różnych krajach. Na szczególnie wysokim poziomie w hierarchii społecznej stoi adwokat w krajach anglosaskich, w których działają dwie grupy adwokatów - upoważnieni do występowania przed sądami (barristers) i uprawnieni tylko do obsługi prawnej klientów (solicitors). W Polsce również adwokaci od lat cieszą się wielkim uznaniem i zaufaniem społecznym. Zawód ten jest jednym z bardziej prestiżowych w hierarchii profesji.

Jak zostać adwokatem?

Ścieżka prowadząca do tego zawodu jest jasno określona. Adwokatem nie można zostać inaczej niż poprzez ukończenie studiów prawniczych, a potem tzw. aplikacji adwokackiej (praktyki) oraz egzaminu. Na początek kandydata czekają studia na wydziale prawa. Zdać na prawo nie jest łatwo, ponieważ jego popularność w Polsce utrzymuje się na wysokim poziomie i liczba kandydatów przypadających na jedno miejsce od lat jest wysoka.

Na kierunku prawo nie ma specjalności, co wiąże się z odrębnym modelem kariery zawodowej. Absolwent prawa tuż po studiach nie jest jeszcze prawnikiem sensu stricto. Żeby nim zostać, musi przejść 2 – 3,5 letnią procedurę aplikacji. Jeśli jej nie ukończy, zamknie sobie drogę do określonych zawodów - radcy, adwokata, sędziego, prokuratora i notariusza. Na studiach podstawą programu są takie przedmioty, jak prawo cywilne, karne, administracyjne, gospodarcze czy konstytucyjne. Edukację prawniczą zawsze uzupełniają przedmioty z zakresu teorii i filozofii prawa oraz bardzo potrzebne prawnikom przedmioty ogólne, jak wstęp do prawoznawstwa, logika, socjologia czy filozofia.

Studenci uczestniczą w wykładach, ćwiczeniach i konwersatoriach. Ostatnie dwie formy mają często charakter praktyczny, ponieważ analizuje się w ich trakcie tzw. kazusy - konkretne, z życia wzięte problemy prawne. Studenci otrzymują je jako zadania do rozwiązania i analizują wspólnie z prowadzącymi. Oczywiście takie zajęcia nie dotyczą wszystkich przedmiotów, ale głównie tych związanych z praktyką prawną - orzecznictwem, działalnością adwokacką, radcowską czy prokuratorską.

Aplikacja adwokacka

Po studiach kandydatów do zawodu czeka aplikacja. Marzy o niej co roku prawie jedna trzecia absolwentów prawa, ale niewielu udaje się osiągnąć sukces. Droga do adwokatury jest długa. Nie wszędzie w Polsce kandydaci mają szansę rozpocząć ją tuż po studiach - w niektórych ośrodkach organizowana jest co 2 lata. Poza tym niektóre rady adwokackie wymagają miejsca stałego zameldowania w okręgu. Rada może zażądać także posiadania patrona lub kancelarii, która daje zatrudnienie.
Obecnie zniesiono limity miejsc na aplikację, ustalane przez okręgowe rady adwokackie. Na listę aplikantów zostanie wpisany każdy, kto otrzyma wymaganą przez nowy regulamin liczbę punktów z egzaminu. Kryteria są jednolite w całym kraju. Konkurs składa się z dwóch etapów: testowego egzaminu pisemnego oraz egzaminu ustnego. Do zaliczenia jest co najmniej 85 ze 100 pytań testowych, zatem test nie należy do łatwych. Na egzaminie ustnym pytania są losowane, a sprawdza się nie tylko wiedzę, ale i umiejętność jej przekazania, elokwencję, komunikatywność, formułowanie wypowiedzi, retorykę i argumentowanie oraz logiczne rozumowanie. Uwzględnia się też poświadczoną certyfikatami znajomość języka obcego), doktorat i ukończenie drugiego kierunku studiów oraz dyplom z wyróżnieniem. Każde z tych kryteriów ma swoją wartość punktową. Na końcu aplikacji, która składa się nie tylko z zajęć, ale i z praktyki oraz stażu, aplikanta czeka bardzo trudny, dwuetapowy egzamin adwokacki. Trzeba umieć sporządzać pisma procesowe, znać bardzo dobrze podstawowe dziedziny prawa (a także regulacje prawa europejskiego) i zasady etyki adwokackiej.

Gdzie pracuje adwokat?

Młodzi adwokaci mogą wybierać między kilkoma głównymi ścieżkami kariery. Przede wszystkim muszą wejść w strukturę samorządu adwokackiego. Jeszcze jako aplikanci zostają członkami lokalnych izb adwokackich, a potem mogą być członkami zespołów adwokackich lub zostać wybrani do okręgowej rady adwokackiej. Jeśli chodzi o pracę, mogą ją dostać w kancelarii należącej do innego adwokata, w spółce założonej przez kilku adwokatów lub we własnej kancelarii. W żadnym z tych miejsc nie są zatrudnieni na umowę o pracę, ponieważ zakazuje tego ustawa. Adwokaci zawsze wykonują zawód wolny. Oczywiście mogą także świadczyć usługi poprzez zespoły adwokackie - najmniejsze komórki samorządu adwokackiego. Wtedy nie występują samodzielnie, lecz w ich imieniu umowy z klientami zawiera zespół. Pozostaje jeszcze inna ścieżka zawodowa: studia doktoranckie. W tym przypadku trzeba osiągnąć świetne wyniki na studiach magisterskich.

Zarobki adwokatów

Obiegowe opinie o wielkich dochodach adwokatów nie zawsze są prawdą. Przyszli adwokaci muszą sobie sami opłacić naukę na aplikacji, choć zdarza się, że pracodawca finansuje ją lub współfinansuje. Jeśli chodzi o wynagrodzenia, to w czyjejś kancelarii dostaje się od 1500 zł do 4000 zł. Z czasem dochodzą nagrody, premie za wygrane sprawy i dodatki. W zamian za to oczekuje się dużego zaangażowania i niemal pełnej dyspozycyjności. Zakładając własną kancelarię, na początek trzeba zainwestować w odpowiednie wyposażenie, pokryć opłaty stałe oraz nawiązać kontakty w środowisku. Wszystko to może się opłacać, jeśli sprawy, które prowadzi adwokat, kończą się wygraną. Jako właściciel kancelarii adwokat nie może liczyć na stałą pensję i żyje ze zleceń. Wysokość jego przychodów może być mocno zróżnicowana: od kilkunastu do kilkudziesięciu tysięcy złotych.

Źródło: "Zawód z pasją" P. Hebla, J. Madejski