Detektyw
Stereotypowy obraz detektywa kojarzy nam się z postacią Sherloka Holmesa w długim prochowcu, kapeluszu, z fajką w ustach. I choć wszyscy kochamy bohatera powieści Artura Conan Doyle’a, to współczesny detektyw zdecydowanie różni się od tego wizerunku. Obecnie detektyw to agent policyjny, funkcjonariusz organów śledczych lub pracownik prywatnego biura śledczego, wykonujący w sposób dyskretny swoje zadania, polegające na zbieraniu informacji, ściganiu podejrzanych i zapobieganiu przestępstwom.
Wbrew powszechnie przyjętemu stereotypowi praca detektywa polega nie tylko na rozwiązywaniu problemów małżeńskich, śledzeniu niewiernych mężów, czy żon.
Praca ta, to przede wszystkim zbieranie informacji z różnych dziedzin o osobach, przedmiotach i zdarzeniach. Do zadań detektywa należy m. in.: zbieranie informacji o sprawach cywilnych (np. majątkowych, rozwodowych, spadkowych), dotyczących zdolności płatniczej, wiarygodności, bezprawnego wykorzystywania w działalności gospodarczej znaków i nazw towarowych, nieuczciwej konkurencji, ujawniania wiadomości stanowiących tajemnie handlową, sprawdzanie wiarygodności informacji dotyczących szkód zgłaszanych zakładom ubezpieczeniowym, poszukiwanie osób zaginionych lub ukrywających się, w tym ucieczki z domu dzieci i młodzieży, poszukiwanie przedmiotów skradzionych lub zagubionych, ustalenie okoliczności przestępstw, w które policja niechętnie się angażuje, wykrywanie sprawców kradzieży w miejscu pracy.
Tajniki zawodu detektywa
Część dużych przedsiębiorstw zatrudnia na stałe detektywa lub biuro detektywistyczne, by tropić kradzieże wewnątrz firmy i im zapobiegać. Rola detektywa polega wtedy na zapoznaniu się ze specyfiką danej firmy i wcielenie się w potencjalnego nieuczciwego pracownika. Wnioski wyciągnięte z jego pracy przekłada się na zmiany organizacyjne związane np. z dostępem do pomieszczeń, czy procedurami w firmie (np. obiegiem dokumentów, pieniędzy, danych klientów, towaru).
Detektyw w firmie może okazać się również pomocny do sprawdzenia kandydata na pracownika. W tym celu zbiera informacje o jego życiu pozazawodowym, przeprowadza z nim rozmowę, w której sprawdza np. czy przyjmowany pracownik byłby skłonny do współpracy z konkurencyjną firmą, czy byłby skłonny ujawnić tajemnice, z którymi zapoznał się w poprzednim przedsiębiorstwie.
Kobieta detektyw
Z roku na rok coraz więcej kobiet decyduje się na pracę w tym zawodzie. Jeżeli kobiety decydują się na tę profesję, to robią to z ogromną pasją i są bardzo dobrymi śledczymi. Już same atuty płci przemawiają na korzyść kobiet, ponieważ są one zazwyczaj bardziej spostrzegawcze od mężczyzn i posiadają większą podzielność uwagi. Poza tym sam fakt, że jest to profesja zdecydowanie męska, daje kobietom przewagę. Zwykle nikt nie podejrzewa płci pięknej o zajmowanie się detektywistyką, a dyskrecja w tym zawodzie jest na wagę złota.
Kobiecie w wielu sytuacjach zdecydowanie łatwiej jest uzyskać informacje niż mężczyźnie, zwłaszcza jeśli chodzi o uzyskanie informacji od przedstawiciela płci męskiej. Najważniejsze to dobrze poznać osobę, od której trzeba wyciągnąć informacje, potem się z nią zaprzyjaźnić i dużo rozmawiać. Kobieta detektyw posługując się różnymi technikami, łatwo potrafi sprowokować, by figurant z pasją opowiedział jej np. o strategii marketingowej swojej firmy, co pozwoli jej łatwo dokonać wywiadu gospodarczego.
Kompetencje detektywa
Profesja detektywa łączy w sobie umiejętności z wielu różnych dziedzin. W zawodzie tym ważna jest zdolność logicznego myślenia, brak podatności na emocje, umiejętność pracy w stresie, opanowanie, analizowanie, przewidywanie, stawianie hipotez, a także sprawność fizyczna i wiedza z zakresu prawa oraz technik dochodzeniowych. Osoba wybierająca taki zawód powinna być bardzo wszechstronna i nastawiona na ciągłe dokształcanie się.
Zjawisko postępu technicznego wymusza posiadanie kompetencji obsługi wielu specjalistycznych urządzeń: lokalizatory pojazdów GPS, mikrofony kierunkowe, ukryte miniaturowe kamery, itd. Znajomość topografii miasta, w którym pracuje detektyw, będzie niewątpliwym ułatwieniem w realizacji zleceń. Zmieniające się przepisy prawne powinny być nieustannie monitorowane przez detektywa, ponieważ jego nieznajomość może przyczynić się do utraty licencji.
Jak zostać detektywem?
Ścieżka edukacyjna w przypadku tej profesji nie jest oczywista. Najłatwiej i najszybciej zostać detektywem, wybierając naukę w jednej z wielu szkół policealnych. Można wtedy zostać najpierw pracownikiem ochrony, któremu jednak daleko do licencji detektywa. Dużo bardziej przydają się studia z zakresu administracji publicznej z odpowiednią specjalnością, ponieważ gwarantują stosowną wiedzę prawną na temat procedur administracyjnych oraz dobre wyszkolenie fizyczne.
Obecnie w ofercie szkół wyższych znajdują się kierunki i specjalności przygotowujące do pracy detektywa lub będące dobrą bazą do zdobycia odpowiednich uprawnień. Wymieńmy choćby Kryminalistykę, Analitykę kryminalistyczną, Nowoczesne technologie w kryminalistyce, Psychokryminalistyka.
O licencję detektywa ubiegać się można w komendzie stołecznej lub wojewódzkiej policji.
Wybrane wymagania, jakie musi spełnić kandydat na detektywa:
- posiada obywatelstwo polskie lub obywatelstwo innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub przysługuje jej, na podstawie umów międzynarodowych lub przepisów prawa Unii Europejskiej, prawo do podjęcia zatrudnienia lub wykonywania działalności gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
- ukończone 21 lat
- wykształcenie co najmniej średnie lub średnie branżowe
- pełna zdolność do czynności prawnych
- niekaralność
- posiadanie dokumentem potwierdzającym odbycie szkolenia w zakresie zagadnień ochrony danych osobowych, ochrony informacji niejawnych, przepisów regulujących prawa i obowiązki detektywa oraz zasad wykonywania działalności gospodarczej w zakresie usług detektywistycznych.
Gdzie do pracy?
Możliwości znalezienia pracy jest wiele. Kandydaci mogą ubiegać się o w policji, w bankach, instytucjach ubezpieczeniowych, urzędach skarbowych, agencjach celnych oraz w poważnych firmach detektywistycznych. Każda z uczelni zapewnia przyszłym absolwentom składanie w komendach wojewódzkich policji egzaminów wymaganych do uzyskania licencji ochroniarza, a także do prowadzenia firm detektywistycznych i własnych agencji.
Oczywiście, żeby zacząć pracę na własny rachunek, czyli jako detektyw, trzeba spełnić warunki dodatkowe i posiadać licencję detektywa.
Zarobki detektywów
W przypadku detektywów prowadzących własną działalność, trudno oszacować przychody. Zależą one przede wszystkim od liczby zleceń, które zostaną zrealizowane. Stawka godzinowa waha się od 90 do 250 zł. Realizacja dużych zleceń to zarobek od kilku do kilkunastu tysięcy, aczkolwiek w takiej sytuacji często zaangażowanych jest kilka grup agentów, a zatem kwota rozkłada się na więcej osób.
O swojej pracy, tym czym się zajmuje, jakie wykorzystuje narzędzia oraz zarobkach opowiada detektyw Marcin Popowski: