Finlandia

Edukacja od dziesięcioleci jest dla Finów oczkiem w głowie i trzeba przyznać, że efekty ich starań są wyjątkowe. Szkolnictwo wyższe w tym kraju należy do najlepiej rozwiniętych na świecie, choć nauka jest darmowa. Największym wyzwaniem dla obcokrajowców jest przebrnięcie egzaminów wstępnych.

System szkolnictwa wyższego

Edukację wyższą w Finlandii oferuje 16 uniwersytetów (Yliopisto/Universitet) oraz 27 politechnik (Ammattikorkeakoulu/Yrkeshögskola). Te pierwsze skupiają się na badaniach i przekazywaniu wiedzy akademickiej, te drugie na praktycznym zastosowaniu nabywanych umiejętności. Poziom nauczania jest wysoki:, a za najlepsze fińskie uczelnie uchodzą: Uniwersytet w Helsinkach, uniwersytety w Oulu i Turku, Uniwersytet Wschodniej Finlandii i Uniwersytet w Jyväskylä. Więcej szczegółów na stronie www.studyinfinland.fi.

Na politechnikach studia I stopnia (licencjackie, ang. bachelor’s level programmes) trwają zwykle 3,5-4 lat, na uniwersytetach 3 lata. By dostać się na studia II stopnia na politechnikach (master’s level programmes, 1,5-2 lat nauki) wymagany jest nie tylko tytuł licencjata, ale również minimum trzyletnie doświadczenie w wybranym zawodzie. Na uniwersytetach ten warunek nie obowiązuje: po zakończeniu studiów I stopnia od razu można zacząć naukę na studiach magisterskich. Trwają one zwykle 2 lata. Kto marzy o doktoracie (PhD), musi na naukę przeznaczyć kolejne 3 lub 4 lata.

Rekrutacja na studia

Rekrutacja na studia licencjackie na politechnikach jest scentralizowana, a dokumenty należy składać poprzez stronę www.admissions.fi. Kandydaci na zawodowe studia magisterskie muszą się zgłaszać bezpośrednio na wybrane uczelnie. W przypadku uniwersytetów jest odwrotnie: przyszli licencjaci muszą się kontaktować z biurem przyjęć, a przyszli magistrowie mogą skorzystać z systemu UAF (University Admissions Finland) i aplikować poprzez portal www.universityadmissions.fi. W trakcie procedury będziesz musiał przedstawić m.in. potwierdzone i przetłumaczone świadectwo ukończenia studiów I stopnia i wykaz ocen (transcript of records).

Rekrutacja na politechniki poprzez stronę www.admissions.fi odbywa się zwykle w styczniu i lutym (na semestr jesienny) oraz w sierpniu i wrześniu (na semestr wiosenny). Terminy składania dokumentów na studia II stopnia mocno się różnią: trzeba je sprawdzić na stronie wybranej uczelni. W przypadku ubiegania się o miejsce na uniwersytetach, konieczne jest sprawdzenie harmonogramów na stronach poszczególnych uczelni, np. Uniwersytet w Helsinkach dokumenty od kandydatów na studia I stopnia przyjmuje na przełomie marca i kwietnia, a chętni na studia II stopnia mogą się zgłaszać (poprzez UAF) od grudnia do końca stycznia. Szczegółowe informacje na temat okresów rekrutacji na poszczególnych uniwersytetach należących do systemu UAF można znaleźć na stronie universityadmissions.fi.

Większość uczelni organizuje egzaminy wstępne, szczególnie na studia licencjackie. Szczegółowe informacje na temat ich organizacji można znaleźć na stronie www.studyinfinland.fi.

Znajomość języka, certyfikaty

Fińskie uniwersytety na studiach I stopnia oferują niemal wyłącznie naukę w języku fińskim i szwedzkim, politechniki przeciwnie - na nich większość kierunków wykładana jest po angielsku. Na studiach magisterskich jest inaczej: same uniwersytety oferują ponad 200 kierunków, na których wykładowcy mówią po angielsku. Kto na studiach I stopnia wybierze kierunek właśnie z wykładowym angielskim, musi przedstawić certyfikat, zwykle TOEFL (Test of English as a Foreign Language) lub IELTS (International English Language Testing System). W tym pierwszym zwykle trzeba zdobyć 550 punktów w teście papierowym lub 79 w internetowym, w drugim uzyskać ocenę minimum 6. Oba dokumenty można zdobyć w Finlandii: TOEFL w Centrum Fulbrighta, IELTS w FINNBRIT. Akceptowane są również dyplomy PTE (Pearson Test of English) i Cambridge (CPE/CAE). Fińskie uczelnie nie oferują przygotowania językowego („roku przygotowawczego”) dla obcokrajowców. Dotyczy to zarówno języka angielskiego, jak i fińskiego. Kto ma ochotę studiować po fińsku lub szwedzku, musi ukończyć kurs i zdobyć odpowiedni certyfikat (Finnish National Certificate of Language Proficiency, YKI).

Pozwolenie na pobyt

Studenci z UE nie muszą ubiegać się w Finlandii o studenckie pozwolenie na pobyt (student residence permit). Po upływie 90 dni powinni się jednak zarejestrować (register). Formalności załatwia się w lokalnym biurze meldunkowym (maistraatti). Osoby zarejestrowane mogą już podejmować pracę i zakładać konto w banku. Uwaga! By móc mieszkań w Finlandii, powinieneś mieć odpowiednie środki na samodzielne utrzymanie, tak by nie obciążać miejscowego systemu opieki społecznej. Od obywateli UE nie wymaga się jednak jakichkolwiek oficjalnych zaświadczeń.

Koszty studiów i zakwaterowania

Dla obywateli UE studia są darmowe, nawet te doktoranckie.

Zakwaterowania można szukać poprzez biura SOA (Finland's Student Housing Ltd.) oraz (w rejonie Helsinek) poprzez HOAS (The Foundation for Student Housing in the Helsinki Region). Zgłoszenia przyjmują drogą elektroniczną: w zależności od uczelni ułatwiają znalezienie miejsca w akademiku lub pomagają w wynajęciu mieszkania na wolnym rynku. Standard fińskich akademików jest bardzo wysoki, pokoje są umeblowane, ze sprzętem AGD i dostępem do internetu. Ceny zależą od miejscowości, najdrożej jest w Helsinkach i okolicach. Dwuosobowy pokój kosztuje 200-300 euro miesięcznie, „jedynka” - nawet 600 euro. Taniej jest w środkowej i północnej Finlandii, np. w Oulu pokój można dostać już za 150-200 euro, jednoosobowy za 300-350 euro.

Ceny w fińskich sklepach w przeliczeniu na złote są wysokie, a Helsinki są w światowej czołówce miast o najwyższych kosztach życia. Piwo kosztuje 3-4 euro, w pubie zaś dwa razy więcej, bilet do kina to 10 euro, gazeta 2 euro. Na miesięczny bilet autobusowy wydać trzeba 33-40 euro (jednorazowy ok. 2,20 euro), na żywność co najmniej 150 euro, choć tyle można też zapłacić za jeden obiad w niezłej restauracji. Na prowincji koszty życia są nieco mniejsze, ale i tak, według szacunków uczelni, na przeżycie w Finlandii trzeba mieć 700-900 euro miesięcznie. Więcej szczegółowych informacji na stronie www.studyinfinland.fi.

Życie studenckie

Finlandia to kraj bogaty i doskonale zorganizowany. Takie też są fińskie uczelnie. Duże wrażenie robi ich doskonale rozwinięta infrastruktura, przyjazny system usług dla studentów oraz doskonałe warunki do prowadzenia badań. Studentów traktuje się bardzo poważnie. Daje się im prawo do samodzielnego kształtowania ścieżki naukowej, jednocześnie jednak wymagając odpowiedzialności za podjęte decyzje. Sami Finowie są jednak dość specyficzni: potrafią się bawić na całego, na co dzień robią jednak wrażenie poważnych i zasadniczych.

Stypendia

Rząd i miejscowe uczelnie bardzo rzadko fundują stypendia na studiach licencjackich i magisterskich. Wychodzą z założenia, że darmowe nauka to wystarczająca przysługa. Możliwe za to jest uzyskanie wsparcia na studiach doktoranckich. Więcej informacji na stronie www.studyinfinland.fi oraz w Biurze Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej.

Praca dla studenta

Jako obywatel UE możesz pracować w Finlandii w trakcie studiów nawet na cały etat - nie obowiązują tu żadne ograniczenia. Zanim jednak podpiszesz umowę, zarejestruj się w biurze meldunkowym, załóż konto w banku oraz dopełnij formalności związane z podatkami. Szczegółowe informacje o fińskim prawie pracy dostępne są na stronie www.guidetoworkinginfinland.fi. Warto także zajrzeć na stronę Urzędu Migracyjnego Finlandii. Pierwsze kroki w poszukiwaniu pracy warto skierować do uczelnianych biur karier – działają one zarówno na uniwersytetach, jak i politechnikach.

W Finlandii bezrobotnym pomaga rozbudowana machina urzędnicza, która nie tylko udostępnia oferty, ale nawet pomaga w pisaniu biznes-planów osobom, które chcą uruchomić własną działalność. Mimo to wskaźniki ekonomiczne nie są najlepsze. Według Eurostatu w czerwcu 2019 r. stopa bezrobocia wynosiła tu 8,7 proc., dla porównania w Polsce - 4,8 proc. Średnia pensja Finów wynosi za to aż 3393 euro (dane za styczeń 2017 r., według TradingEconomics). Płaca minimalna nie jest regulowana ustawowo.