Matura podstawowa język polski
Język polski to jeden z przedmiotów, który obowiązkowo trzeba zdawać na maturze w części pisemnej na poziomie podstawowym oraz w części ustnej. Jak wygląda matura z języka polskiego? Co podlega ocenie i ile należy zdobyć punktów? Przeczytajcie o tym w poniższym artykule.
Matura – przedmioty obowiązkowe
Maturzyści obowiązkowo podchodzą do egzaminu pisemnego z:
- języka polskiego na poziomie podstawowym
- matematyki na poziomie podstawowym
- języka obcego nowożytnego na poziomie podstawowym
oraz ustnego, zdawanego bez wskazywania poziomu z:
- języka polskiego
- języka obcego nowożytnego.
Egzamin z języka polskiego dotyczy więc wszystkich przystępujących do matury.
Choć nie do końca. Z egzaminu z języka polskiego mogą być zwolnieni laureaci bądź finaliści olimpiady przedmiotowej, po wcześniejszym złożeniu na ręce dyrektora zaświadczenia potwierdzającego takie uprawnienia. Laureat lub finalista uzyskuje automatycznie 100 % punktów.
Matura podstawowa język polski
Egzamin maturalny z języka polskiego w części ustnej (bez wskazywania poziomu) oraz w części pisemnej na poziomie podstawowym weryfikuje stopień spełnienia przez zdającego wymagań określonych w podstawie programowej, zawartych w obszarach:
- kształcenie literackie i kulturowe
- kształcenie językowe
- tworzenie wypowiedzi
- samokształcenie.
Egzamin ustny z języka polskiego
Ustna matura z języka polskiego trwa 30 minut. 15 minut przewidziano na przygotowanie wypowiedzi, kolejne 15 obejmuje wypowiedź monologową oraz rozmowę.
Zestaw egzaminacyjny składa się z dwóch zadań:
- wypowiedzi monologowej na jeden z wylosowanych tematów z tzw. puli pytań jawnych; to lista zawierająca polecenie dotyczące obowiązkowych lektur, jest wcześniej znana, co pozwala wcześniej opracować wypowiedzi
- rozmowy z zespołem przedmiotowym, której przedmiotem mogą być zagadnienia związane z literaturą, kulturą i językiem; zadanie w tej części może zawierać – oprócz polecenia – tekst literacki, tekst kultury, tekst ikonograficzny lub jego fragment
W tej części uzyskać można 30 pkt.
Egzamin pisemny z języka polskiego
Egzamin pisemny z języka polskiego na poziomie podstawowym sprawdza umiejętność odczytywania, porównywania, analizowania, syntetyzowania, uogólniania problematyki dwóch tekstów literackich oraz tworzenie wypowiedzi argumentacyjnej.
Na rozwiązanie wszystkich zadań w tej części egzaminu przewidziano 240 minut.
Sprawdzian obejmuje:
- zadania zamknięte wielokrotnego wyboru, na dobieranie oraz typu prawda-fałsz
- zadania otwarte z luką lub wymagające krótkiej odpowiedzi
- zadanie rozszerzonej wypowiedzi, czyli wypracowanie
Egzamin składa się z dwóch arkuszy
Arkusz 1:
- części 1 – Język polski w użyciu (5-7 zdań)
- części 2 – Test historycznoliteracki (6-15 zadań)
Arkusz 2:
- części 3 – Wypracowanie (1 zadanie)
Zdający może uzyskać 60 pkt.
Obowiązkowe utwory literackie
W części pisemnej egzaminu maturalnego z języka polskiego na poziomie podstawowym oraz w części ustnej sprawdzana będzie znajomość lektur obowiązkowych.
Maturzyści powinni być zaznajomieni z takimi dziełami, jak:
- Biblia, w tym fragmenty Księgi Rodzaju, Księgi Hioba, Księgi Koheleta, Pieśni nad Pieśniami, Księgi Psalmów, Apokalipsy św. Jana
- Jan Parandowski, Mitologia, część I Grecja Homer, Iliada (fragmenty)
- Sofokles, Antygona
- Lament świętokrzyski (fragmenty)
- Legenda o św. Aleksym (fragmenty)
- Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią (fragmenty)
- Kwiatki świętego Franciszka z Asyżu (fragmenty)
- Pieśń o Rolandzie (fragmenty)
- Gall Anonim, Kronika polska (fragmenty)
- Dante Alighieri, Boska Komedia (fragmenty)
- Jan Kochanowski, Odprawa posłów greckich
- Piotr Skarga, Kazania sejmowe (fragmenty)
- Jan Chryzostom Pasek, Pamiętniki (fragmenty)
- William Szekspir, Makbet
- Molier, Skąpiec
- Adam Mickiewicz, Konrad Wallenrod, Dziady cz. III
- Juliusz Słowacki, Kordian
- Bolesław Prus, Lalka
- Eliza Orzeszkowa, Gloria victis
- Henryk Sienkiewicz, Potop
- Fiodor Dostojewski, Zbrodnia i kara
- Stanisław Wyspiański, Wesele
- Stefan Żeromski, Przedwiośnie
- Tadeusz Borowski, Proszę państwa do gazu, Ludzie, którzy szli
- Gustaw Herling-Grudziński, Inny świat
- Hanna Krall, Zdążyć przed Panem Bogiem
- Albert Camus, Dżuma
- George Orwell, Rok 1984
- Sławomir Mrożek, Tango
- Marek Nowakowski, Raport o stanie wojennym (wybrane opowiadanie), Górą „Edek” (z tomu
- Prawo prerii)
- Jacek Dukaj, Katedra (z tomu W kraju niewiernych)
- Andrzej Stasiuk, Miejsce (z tomu Opowieści galicyjskie)
- Olga Tokarczuk, Profesor Andrews w Warszawie (z tomu Gra na wielu bębenkach)
- Ponadto z zakresu szkoły podstawowej: bajki Ignacego Krasickiego, Dziady cz. II i Pan Tadeusz Adama Mickiewicza, Balladyna Juliusza Słowackiego
W teście historycznoliterackim może być sprawdzana znajomość treści i problematyki tylko tych utworów poetyckich, których tytuły wymieniono w podstawie programowej, tj.:
- Bogurodzica
- Lament świętokrzyski (fragmenty)
- Jan Kochanowski, Pieśń IX ks. I, Pieśń V ks. II, Psalm 13, Psalm 47, treny IX, X, XI, XIX oraz – z zakresu szkoły podstawowej – treny I, V, VII, VIII
- Ignacy Krasicki, Hymn do miłości ojczyzny
- Adam Mickiewicz, Oda do młodości
- Juliusz Słowacki, Grób Agamemnona (fragmenty), Testament mój
- Czesław Miłosz, Traktat moralny (fragmenty)
W teście historycznoliterackim pojawią się również zadania, których tekstami źródłowymi będą utwory poetyckie zarówno autorów wskazanych w podstawie programowej, jak i niewymienionych w tym dokumencie. Zadania te nie będą sprawdzały znajomości treści konkretnego utworu (z wyjątkiem tych utworów, których tytuły podano w podstawie), ale – umiejętność odczytywania tego typu tekstów.
W wypracowaniu na poziomie podstawowym zdający może także odwołać się do lektur obowiązkowych wskazanych w podstawie programowej dla zakresu podstawowego i rozszerzonego, nieujętych w wymaganiach egzaminacyjnych, tj.:
Poziom podstawowy
- William Szekspir, Romeo i Julia
- Ignacy Krasicki, wybrane satyry
- Adam Mickiewicz, wybrane ballady, w tym Romantyczność
- Bolesław Prus, Z legend dawnego Egiptu
- Władysław Stanisław Reymont, Chłopi (tom I – Jesień)
- Stefan Żeromski, Rozdzióbią nas kruki, wrony...
- Witold Gombrowicz, Ferdydurke (fragmenty)
- Józef Mackiewicz, Droga donikąd (fragmenty)
- Antoni Libera, Madame
- Ryszard Kapuściński, Podróże z Herodotem (fragmenty)
- Ponadto z zakresu szkoły podstawowej: Zemsta Aleksandra Fredry.
Poziom rozszerzony
- Arystofanes, Chmury
- Wergiliusz, Eneida (fragmenty)
- François Rabelais, Gargantua i Pantagruel (fragmenty)
- Jan Kochanowski, Treny (jako cykl poetycki)
- Jorge Luis Borges, wybrane opowiadanie
- Janusz Głowacki, Antygona w Nowym Jorku
Zasady punktacji
Za egzamin ustny przewidziano 30 pkt.
Przydzielane są w czterech kryteriach i za poszczególne elementy wypowiedzi mogą wynieść maksymalnie:
- aspekt merytoryczny wypowiedzi monologowych w zadaniach 1. i 2. (od 0 do 16 pkt)
- kompozycja wypowiedzi monologowych w zadaniach 1. i 2. oceniana łącznie (od 0 do 4 pkt)
- aspekt merytoryczny wypowiedzi podczas rozmowy (od 0 do 6 pkt)
- zakres i poprawność środków językowych w wypowiedziach monologowych oraz podczas rozmowy (od 0 do 4 pkt)
Za egzamin pisemny przewidziano 60 pkt.
Poszczególne elementy egzaminu pozwalają uzyskać odpowiednio:
- maksymalnie 10 pkt za część 1
- maksymalnie 15 pkt za część 2
- maksymalnie 35 pkt za wypracowanie
Ile trzeba mieć punktów na maturze?
Aby zdać egzamin maturalny z języka polskiego na poziomie podstawowym oraz egzamin ustny, należy z każdego z nich uzyskać minimum 30% pkt, czyli odpowiednio 18 pkt w części pisemnej i 9 pkt w części ustnej.
Warto pamiętać, że wynik egzaminu z języka polskiego w części pisemnej na poziomie podstawowym oraz części ustnej wpływa na fakt zdania matury. Uzyskanie mniejszej niż wspomniana liczba punktów automatycznie powoduje niezdanie egzaminu dojrzałości, niezależnie od wyników uzyskanych z innych przedmiotów.
Kiedy matura i wynik?
Termin egzaminu maturalnego w części pisemnej na poziomie podstawowym oraz w części ustnej a także terminy innych egzaminów sprawdzaj w Kalendarzu Maturzysty.
Dostanę się na studia?
Warunkiem przystąpienia do rekrutacji do szkół wyższych jest oczywiście posiadanie świadectwa dojrzałości.
Od tego, jakie uzyska się wyniki, zależy powodzenie podczas naboru na poszczególne kierunki studiów. Dowiedz się więcej o progach punktowych.
Jeżeli nie wiesz, na jaki kierunek studiów się zdecydować - polecamy zapoznać się z Poradnikiem dla Maturzysty.
Zobacz różne Typy studiów dostępne w Polsce.
Poznaj oferowane przez uczelnie Kierunki studiów.
Sprawdź Miasta akademickie wraz z ofertą edukacyjną.
Wyszukiwarka uczelni, kierunków, typów studiów dostępna jest w sekcji Baza Uczelni
Zaplanuj na przyszłość Studia podyplomowe